Projectmanager Maaike Drok van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC) is een van de krachten die zich bezighoudt met het overdragen van kennis over en vaardigheden in kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence). ‘Daar is nog een wereld te winnen, want het imago rond AI is niet altijd alleen positief. Er heerst soms wat angst rond AI maar dat is onterecht.’
Drok is er via de NL AIC juist mee bezig om steeds meer bedrijven en instellingen letterlijk wijzer te maken met betrekking tot de vele mogelijkheden van AI. ‘Het is belangrijk te investeren in kennis en vaardigheden rondom AI. Als je weet hoe dingen werken kun je er ook makkelijker mee omgaan. Je kunt er dan meteen beter richting aan geven.’
Drok is werkzaam voor de ‘bouwsteen Human Capital’. De NL AIC probeert middels een aantal zogenaamde bouwstenen en toepassingsgebieden duidelijkheid te verschaffen over juist de schier oneindige mogelijkheden en kansen voor toepassing van Artificial Intelligence. Drok: ‘Artificiële Intelligentie (AI) wordt sterk bepalend voor onze toekomstige welvaart en welzijn. Als systeemtechnologie zal AI grote impact hebben op alle bedrijfssectoren, ons privéleven en de maatschappij als geheel. De voortvarendheid waarmee wij nu handelen, bepaalt de controle over onze toekomst met significante effecten binnen tien jaar. Nederland moet daarom een sterke en onderscheidende positie opbouwen en onderhouden in zowel de ontwikkeling als de toepassing van AI. Alleen door een proactieve inzet van AI kunnen wij als Nederland mede bepalen hoe AI wordt toegepast voor sociale en economische uitdagingen en daar voordeel uit halen. Let wel: natuurlijk is AI geen doel op zichzelf, maar het is wel een uiterst krachtig middel om onze internationale concurrentiepositie te kunnen behouden en uit te bouwen en economische en maatschappelijke vraagstukken op te lossen.’
Opleidingen
Om de kennis over AI te vergroten ontwikkelt de NL AIC in opdracht van EZK 6 sectorspecifieke AI bewustwordingscursussen, bijvoorbeeld voor (Onderwijs, Energie, Agri &Food, Zorg, Creatieve Industrie en Logistiek & Maritiem). Drok: ‘Voor die opleidingen is veel belangstelling. Daar mag je uit afleiden dat er echt behoefte is aan meer kennis over dit onderwerp. mensen willen weten hoe het zit, waar ze op moeten letten, hoe ze er voordeel uit halen en welke valkuilen er zitten aan de toepassing van AI. Bedenk wel, er is al heel veel artificial intelligence in de wereld om ons heen. Het imagoprobleem dat er een beetje omheen hangt is dat technologie het van ons gaat overnemen. Dat algoritmes zo slim worden dat ze ons gaan ‘overrulen’. Dat is juist waar we als NL AIC voor staan: om dat te voorkomen moeten we er eerst zelf meer van begrijpen en weten waar grenzen gelegd kunnen – of moeten - worden.’
Het schoolvoorbeeld van een verkeerde toepassing is wellicht de ‘Toeslagenaffaire’. Drok: ‘Dat wil je nu juist niet. Als NL AIC willen we juist die grenzen kunnen bepalen, maar het start met een gebrek aan basiskennis bij de mensen die deze technologie toepassen. Een systeem is daarbij niets anders dan een middel. Zo’n affaire is dan wel weer een goede waarschuwing: hoe fout kan het gaan als je je laat leiden door een systeem? We moeten meer zelf de regie kunnen voeren over waar en hoe we AI kunnen toepassen. Want dat het ons ook veel kan brengen is voor mij wel duidelijk.’
‘Doe mij maar een kilo AI’
De neiging in de maatschappij om artificial intelligence toe te passen is groot. Drok: ‘Het is bijna iets van ‘doe mij maar een kilo AI’, dat scheelt mij veel werk en zorgt vast voor efficiënter werken. Maar zo eenvoudig is het niet. Wanneer je het vooraf niet goed doordenkt, dan kun je voor vervelende verrassingen komen te staan. De NL AIC wil AI initiatieven op de juist manier implementeren en zorgen dat de mens aan het roer blijft. Maar wel gecontroleerd en met een mens aan het roer. AI moet je goed inrichten wil het in staat zijn om een maatschappelijk probleem te kunnen oplossen of om er op zijn minst meer inzicht in te kunnen geven. Dat betekent direct dat de inrichting gedaan moet worden op basis van inclusiviteit en diversiteit.’
AI kan worden gemanaged
AI kan volgens Drok dus wel degelijk gemanaged worden. ‘Kijk eens naar het probleem van de energievoorziening. Er valt veel winst te halen in de manier waarop we met onze energie en energiebronnen omgaan. Toepassing van AI kan ons daarin inzichten geven die ons verder op weg helpen meer te besparen, beter gebruik te realiseren en nieuwe wegen te bewandelen doordat AI een hoge voorspellende waarde heeft bijvoorbeeld. Dat begint al met het slim toepassen van technologie in je eigen meterkast. Echter, dan moet die wel over de juiste kennis (kunnen) beschikken. Het overdragen van kennis over toepassing van die intelligentie moet aan beide kanten voordeel bieden om het effectief te maken. De meter is – of wordt – in feite een soort datacenter met informatie over energiegebruik van dat specifieke huishouden, over een hele wijk of dorp of stad zelfs als je die ‘datacenters’ op een goede manier met elkaar kunt combineren. De kennis daarover is van onschatbare waarde. Zowel voor de gebruiker als de leverancier. Begrijpen hoe dat werkt en wat we wel of niet toelaatbaar vinden is cruciaal. Alleen zo kunnen we zelf meer sturen op ons energiegebruik en in onze -behoefte.’ Dat geldt voor meer sectoren.
AI in onderwijs
In het onderwijs werkt het net zo met AI, ziet Drok. ‘Als we leerlingen een Cito-toets laten doen vindt iedereen het heel gewoon dat we daarop een advies baseren. Dat vinden we ook wanneer de onderwijzer die gegevens combineert met de individuele en persoonlijke kennis die hij heeft opgebouwd over de leerling. Het is dus niet uitsluitend het één of het ander. Meten is weten, maar het is wel heel belangrijk dat je begrijpt wát je meet. De interpretatie van de gegevens die je voor je ziet vereist een vorm van bewustwording over wat wel kan en vooral niet moet. Dat geldt voor alle toepassingsgebieden. Stel, je hebt de keuze tussen een robot die je opereert of een chirurg… Dan zullen veel mensen toch de neiging hebben te kiezen voor de chirurg. Maar is die keuze terecht? Zal een chirurg het altijd beter doen dan een robot, omdat hij – letterlijk - de ‘menselijke maat’ beter zou kennen of kunnen toepassen? Zou het niet zo zijn dat de combinatie van beide het beste resultaat geeft?’
Kortom, AI houdt veel belofte in, maar die kan alleen worden waargemaakt wanneer we bereid zijn tot overleg en om de kennis over de toepassing ervan te delen. Drok: ‘Het kan het begin zijn van een nieuwe innovatiecurve, maar alleen als we het gezamenlijk doen: bedrijven, overheid en burger. We zijn in Nederland geneigd om alles in vakjes in te delen. Kijk ook eens naast het vakje. Je weet niet half wat je dan tegenkomt. Bij de toepassing van AI is de focus nog wel eens gericht op de gevaren op het gebied van security en privacy bijvoorbeeld Natuurlijk zijn die aspecten van groot belang. Maar juist AI zou ook een belangrijke rol kunnen spelen in het bewaken van die aspecten, mits we zelf de regie in handen houden over waar wat wel en waar wat niet. Transparantie is daarom essentieel. Het moet te allen tijde duidelijk zijn wat er met de data gebeurt en op welke manier die wordt gebruikt Ook iets waar het NL AIC zich mee bezig houdt.’
Over NL AIC
Om Nederlandse AI-activiteiten te stimuleren, is in oktober 2019 de Nederlandse AI Coalitie opgezet (NL AIC) op initiatief van VNO-NCW MKB-Nederland, het ministerie van EZK, TNO, Seedlink, Philips, Ahold Delhaize, IBM, en Topteam Dutch Digital Delta. De NL AIC is een publiek-privaat samenwerkingsverband waarbij overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en maatschappelijke organisaties zich inzetten om AI-ontwikkelingen in Nederland te versnellen en AI-initiatieven in Nederland met elkaar te verbinden. Drok: ‘De ambitie is om Nederland in een voorhoedepositie te krijgen op het gebied van kennis én toepassing van AI voor welvaart en welzijn met inachtneming van Nederlandse en Europese normen en waarden. De NL AIC functioneert daarbij als dé katalysator van AI-toepassingen in ons land.’
